- مۇھىم
- مەملىكەت
- شىنجاڭ
- خەلقئارا
غەيرەت ئابدۇرەھمان ئوزغار ماقالىلىرى كاتالوگى
2015.01.08 11:12 مەنبە: خەلق تورى
غەيرەت ئابدۇرەھمان ئوزغار 1966- يىل 21- سىنتەبىر بورتالا شەھىرىدە خىزمەتچى ئائىلىسىدە تۇغۇلغان. 1975- يىلىدىن 1980- يىلىغىچە سابىق بورتالا ئوبلاستلىق «7- ماي» باشلانغۇچ مەكتىپىدە، 1980- يىلىدىن 1985- يىلىغىچە سابىق بورتالا ئوبلاستلىق 1- ئوتتۇرا مەكتەپ (ھازىرقى بورتالا شەھەرلىك 7- ئوتتۇرا مەكتەپ)تە ئوقۇغان. 1985- يىلىدىن 1990- يىلىغىچە مەركىزىي مىللەتلەر ئىنىستىتۇتى (ھازىرقى مەركىزىي مىللەتلەر ئۇنىۋېرسىتېتى) مىللەتلەر تىل ئەدەبىيات فاكۇلتىتى (ھازىرقى ئۇيغۇر تىلى فاكۇلتېتى)نىڭ ئۇيغۇر تىل ئەدەبىياتى كەسپىدە ئوقۇغان. 1990- يىلىدىن تارتىپ شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادېمىيەسى تىل تەتقىقات ئىنستىتۇتىدا ئۇيغۇر تىلى تەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللىنىپ كەلمەكتە.
1986- يىلى «بورتالا گېزىتى»دە ئۇنىڭ «نىگارىمغا»، «يۇرتۇم» ناملىق شېئىرلىرى ئېلان قىلىنغاندىن تارتىپ ھازىرغىچە ھەرقايسى گېزىت- ژۇرناللاردا 200 پارچىدىن ئارتۇق شېئىر ۋە نەسرى، 70 پارچىدىن ئارتۇق ئىلمىي، مۇھاكىمە ماقالىسى ئېلان قىلىندى، «دىۋانۇ لۇغاتىت تۈرك»نىڭ ئۇيغۇرچە يېڭى نۇسخىسىنى ۋە ئىندېكسىنى نەشرگە تەييارلاشقا، «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىنىڭ دىيالېكىت- شېۋىلىرى سۆزلۈكى»نى ئىشلەشكە قاتناشتى، «ئۇيغۇر تىلى تەتقىقاتىنىڭ 30 يىلى» ناملىق كوللېكتىپ ئىلمىي ماقالىلەر توپلىمىنى نەشرگە تەييارلىدى. 2001- يىلى شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى تەرىپىدىن «تىل- يېزىق مەدەنىيىتىدىن جاۋاھىرلار» ناملىق كىتابى نەشر قىلىندى. 100 قىسىمدىن ئارتۇق كىنو ۋە تېلېۋىزىيە تىياتىرى، شۇنداقلا «ئوتتۇرا ئاسىيا ئومۇمىي تارىخى»، «شىنجاڭنىڭ يەرلىك تارىخى»، «شىنجاڭنىڭ ئىلمىي ھالقىشقا قەدەم قويغان تۇنجى يىلى»، «مەدەنىيلىك»، «ئوتخور جەمەت» قاتارلىق بىرقانچە كىتابنىڭ تەرجىمىسىگە قاتناشتى. ئۇ تەرجىمە قىلغان نوبېل ئەدەبىياتىغا ئېرىشكەن يازغۇچى مويەننىڭ «ئوتخور جەمەت» ناملىق رومانى 2013- يىلى ئىيۇلدا قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتى تەرىپىدىن نەشر قىلىندى ھەم شۇ يىلى مەزكۇر نەشرىيات تەرىپىدىن «مۇنەۋۋەر تەرجىمان» بولۇپ باھالاندى. دۆلەتلىك ئىجتىمائىي پەنلەر فوندىنىڭ تەتقىقات تۈرى «ئۇيغۇر تىلىنىڭ تەرەققىيات تارىخى» ناملىق ئىلمىي تەتقىقات تېمىسى (300 مىڭ خەتلىك)نى تاماملاپ تاپشۇردى.
غەيرەت ئابدۇرەھمان ئوزغار ھازىر شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادېمىيەسىنىڭ كاندىدات تەتقىقاتچىسى، شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادېمىيەسى تىل تەتقىقات ئىنستىتۇتىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى، شىنجاڭ يازغۇچىلار جەمئىيىتىنىڭ، جۇڭگو تۈركىي تىللار تەتقىقات جەمئىيىتىنىڭ ھەمدە جۇڭگو ئۇيغۇر تارىخى- مەدەنىيىتى تەتقىقات جەمئىيىتىنىڭ ئەزاسى.
1. تىلىمىزدىكى ھەپتە كۈنلىرىنىڭ ئاتىلىشى توغرىسىدا «تىل ۋە تەرجىمە» 1989- يىل 6- سان؛
2. تىلىمىزدىكى «جۈملىدىن» باغلىغۇچىسى توغرىسىدا «تىل ۋە تەرجىمە» 1991- يىل 1- سان؛
3. ئوخشاتما كېلىش شەكلىدىكى «-غۇ»لۇق ئىسىمداش ھەققىدە «تىل ۋە تەرجىمە» 1991- يىللىق 6- سان؛
4. ئۇيغۇر تىلىدىكى بىرلىكلەشتۈرۈش ۋە كۆپلۈكلەشتۈرۈش ھادىسىسى «تىل ۋە تەرجىمە» 1993- يىل 2- سان؛
5. ياشلىق، دەۋر، غايە «مەدەنىيەت مەسلىھەتچىسى» ئومۇمىي 8- سان، 1992- يىل نەشرى، قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتى؛
6. ئۇيغۇر تىلىدىكى «تاېۇز» ۋە «شاتۇت» ئاتالغۇلىرى توغرىسىدا «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 1995- يىل 3- سان؛
7. تىل تەتقىقاتىنىڭ بۈگۈنى ۋە ئەتىسى «تىل ۋە تەرجىمە» 1995- يىل 5- سان؛
8. «مېيىپ» ئىملالىرىمىزنى قۇتقۇزايلى «ئىشچىلار ۋاقىت گېزىتى» 1995- يىل 21- نۇيابىر؛
9. ئۇيغۇر تىلىنى قېلىپلاشتۇرۇش ئۈچۈن «تىل ۋە تەرجىمە» 1996- يىل 2- سان؛
10. مەتبۇئاتتىكى سۆز- ئاتالغۇلىرىمىز قېلىپلاشتۇرۇشقا مۇھتاج «تىل ۋە تەرجىمە» 1996- يىل 3- سان؛
11. گېزىتتىكى بىرقانچە سۆزنىڭ تەرجىمىسى ھەققىدە «تىل ۋە تەرجىمە» 1996- يىل 5- سان؛
12. «تۈركىي تىللار دىۋانى»دىكى ھايۋانات ئىملىقلىرى ھەققىدە «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 1996- يىل 3- سان؛
13. «ئۇزلۇقى» ھەم «مۇزلۇقى» «شىنجاڭ ئىشچىلار ھەرىكىتى» 1996- يىل 6- سان؛
14. «تۈركىي تىللار دىۋانى»دىكى ئۆسۈملۈك ناملىرى ھەققىدە «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 1997- يىل 2- سان؛
15. ئوشو ۋە ئۇنىڭ «چىن سۆيگۈ سەپىرى» ناملىق كىتابى ھەققىدە «شىنجاڭ كۇتۇبخانىچىلىقى» 1997- يىل 1-2- سان؛
16. ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى بەدىلىنى قانداق تاپشۇرۇش كېرەك؟ «شىنجاڭ ئىشچىلار ھەرىكىتى» 1997- يىل 5- سان؛
17. ئۇيغۇر تىلىدىكى بىر قىسىم ئاتالغۇلارنى قېلىپلاشتۇرۇش ھەققىدە «مەدەنىيەت مەسلىھەتچىسى» (ئومۇمىي 11- سان) قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتى 1997- يىل نەشرى؛
18. «تۈركىي تىللار دىۋانى ئىندېكسى» ھەققىدە «شىنجاڭ كۇتۇبخانىچىلىقى» 1997- يىل 3-4 سان؛
19. «قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقىدىكى ئىجتىمائىي ئىقتىسادىي ھۆججەتلەر تەتقىقاتى» ھەققىدە «كىتاب مۇنبىرى» 1998- يىل 1- سان؛
20. تېلېۋىزىيە فىلىملىرى تەرجىمىسىدە ساقلىنىۋاتقان بىر قىسىم مەسىلىلەر «تىل ۋە تەرجىمە» 1998- يىل 2- سان؛
21. «كەچلىك گېزىت؛ ۋە «ۋاقىت گېزىتى» ھەققىدە قاراشلىرىم «تىل ۋە تەرجىمە» 1998- يىل 3- سان؛
22. ئۇيغۇرلارنىڭ قەدىمكى ناخشا- ئۇسسۇل سەنئىتى ۋە «تۈركىي تىللار دىۋانى»دىكى سەنئەتكە ئائىت بايانلار ھەققىدە «قەشقەر پېداگوگىكا ئىنستىتۇتى ئىلمىي ژۇرنىلى» 1998- يىل 4- سان؛
23. تىل- يېزقىمىز دۇچ كېلىۋاتقان خىرىسلار «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقارتى» 1999- يىل 3- سان؛
24. «پۇل»دىن «مەھمۇد كاشىغەرىي»غىچە «شىنجاڭ ئىشچىلار ھەرىكىتى» 1999- يىل 4-5- سان؛
25. ئاۋاز ئارتىسلىرى تەلەپپۇز قائىدىسىگە رېئايە قىلىشى كېرەك «شىنجاڭ رادىيو- تېلېۋىزىيە گېزىتى» 1999- يىل 30- نۇيابىر؛
26. 21- ئەسىر ۋە كىتاب «كىتاب مۇنبىرى» 1999- يىل 1-2- سان؛
27. ئوقۇشلۇق ۋە مۇھەررىرنىڭ بۇرچى «كىتاب مۇنبىرى» 1999- يىل 3-4- سان؛
28. يېڭى ئەسىر ۋە ياشلار «شىنجاڭ ياشلىرى» 2000- يىل 1- سان؛
29. ئۇنۋان ئىسلاھاتىدا ساقلىنىۋاتقان بىر قىسىم مەسىلىلەر «شىنجاڭ ياشلىرى» 2000- يىل 3- سان؛
30. نامراتلىق نومۇس «شىنجاڭ ياشلىرى» 2000- يىللىق 4- سان؛
31. «تۈركىي تىللار دىۋانى»دىكى ھايۋانات ناملىرى (مەھمۇد ئابدۇۋەلى بىلەن ھەمشېرىك) «جۇڭگو ئۇيغۇر تارىخ، مەدەنىيەت تەتقىقات مەجمۇئەسى» ئومۇمىي 2- سان، 2001- يىل نەشرى؛
32. ساختا كۈلكىدىن قاقاھلىغاندا «مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقى» 2000- يىل 4- سان؛
33. ئۇيغۇر خەلق ناخشىسى «روزىلەم» ۋە ئابلىمىت غەزەل «شىنجاڭ سەنئىتى» (مۇرات ئابدۇرەھمان بىلەن ھەمشېرىك) 2000- يىل 3- سان؛
34. «تۈركىي تىللار دىۋانى»دىكى تېبابەتكە ئائىت بايانلار ھەققىدە «بۇلاق» 2001- يىل 1- سان؛
35. «تۈن تىۋىشلىرى»نىڭ تىل ئالاھىدىلىكى «تارىم» 2001- يىل 9- سان؛
36. پەن تەتقىقات خادىملىرىنىڭ رولى قەيەردە؟ «شىنجاڭ ياشلىرى» 2001- يىل 9- سان؛
37. نامراتلىق — ھۇرۇنلۇق «ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ يېزىقچىلىق مەشقى» شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى 2001- يىل نەشرى؛
38. 20- ئەسىرنىڭ 60- 70- يىللىرىدا خەنزۇ تىلىنىڭ ئۇيغۇر تىلىغا كۆرسەتكەن تەسىرى» (تۇرنىسا روزى بىلەن ھەمشېرىك) «تىل ۋە تەرجىمە» 2002- يىل 3- سان؛
39. 20- ئەسىرنىڭ 80- 90- يىللىرىدا چەت تىللارنىڭ ئۇيغۇر تىلىغا كۆرسەتكەن تەسىرى «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2002- يىل 2- سان؛
40. قەلبىمىزدە ئابىدىڭىز بار — مەرھۇم ئۇستاز، تۈركولوگ تۇرسۇن ئايۇپقا يادنامە «شىنجاڭ مائارىپى گېزىتى» 2003- يىل 22- ئاۋغۇست
41. نۇتۇق تىلى توغرىسىدا «شىنجفڭ مائارىپى گېزىتى» 2003- يىل 9- دېكابىر؛
42. دىيالېكىتلار ئەدەبىي تىلنى بېيىتىشتىكى مەنبە «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2003- يىل 1- سان؛
43. ئۇيغۇر تىلىدىكى تاۋۇشلارنىڭ ئورۇن ئالماشتۇرۇشى «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2003- يىل 3- سان؛
44. بالىلارنىڭ نۇتۇق تىلى «تىل ۋە تەرجىمە» 2004- يىل 1- سان؛
45. «قوش تىللىق» بولۇش ۋە «كۆپ تىللىق بولۇش»نىڭ مۇھىملىقى ۋە ساقلىنىۋاتقان مەسىلىلەر «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2004- يىل 1- سان؛
46. ئوسمانجان ساۋۇت شېئىرلىرىنىڭ تىل ئالاھىدىلىكى «تەڭرىتاغ» 2004- يىل 2- سان؛
47. ئەدەبىي ئەسەرلەرنىڭ تىلىدا ساقلىنىۋاتقان مەسىلىلەر «تىل ۋە تەرجىمە» 2005- يىل 1- سان؛
48. «تۈركىي تىللار دىۋانى»دىكى ھايۋاناتقا ئائىت ئاتالغۇلار «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر ئۇچۇرى» (خەنزۇچە) 2005- يىل 1- سان؛
49. ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدىكى تىنىش بەلگىلىرى «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2006- يىل 3- سان؛
50. شېئىر ۋە تىل «ئاسىيا كىندىكى» گېزىتى 2007- يىل 15- فېۋرال
51. ھازىرقى ئىقتىسادىي ئىجتىمائىي تەرەققىيات بىلەن ئاز سانلىق مىللەت تىل- يېزىقىنىڭ مۇناسىۋىتى» «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2007- يىل 2- سان؛
52. كاتالوگ ۋە «ئۇيغۇر ئەدەبىي ئەسەرلىرى كاتالوگى»نىڭ ئەھمىيىتى «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2007- يىل 4- سان؛
53. ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدىكى ھۈنەر- كەسىپ ئاتالغۇلىرى توغرىسىدا «تىل ۋە تەرجىمە» 2007- يىل 4- سان؛
54. ئۇيغۇرلارنىڭ «قوش تىللىقلىشىش» ۋە «كۆپ تىللىقلىشىش» ئەنئەنىسى توغرىسىدا «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2008- يىل 1- سان؛
55. شىنجاڭنىڭ ئاز سانلىق مىللەت ۋەسىقىلىرى ۋە ئۇنىڭ قېزىلىپ رەتلىنىش، تەتقىق قىلىنىش ئەھۋالى «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر ئۇچۇرى» (خەنزۇچە) 2008- يىل 2- سان؛
56. شىنجاڭدا ئاز سانلىق مىللەت ۋەسىقىلىرىنىڭ رەتلىنىش، تەتقىق قىلىنىشىدىن بايان «بۇلاق» 2009- يىل 1- سان؛
57. ئۇيغۇر تىلىدىكى RAP ناخشىلىرى ۋە ئۇنىڭ ئالاھىدىلىكى «شىنجاڭ سەنئىتى» 209- يىل 4- سان؛
58. ئۇيغۇر تىلىنىڭ تەتقىق قىلىنىش ئەھۋالىدىن ئومۇمىي بايان «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2009- يىل 2- سان؛
59. مىرسۇلتان ئەپەندى ۋە «دىۋانۇ لۇغاتىت تۈرك» «تىل ۋە تەرجىمە» 2010- يىل 1- سان؛
60. «بەش تىللىق مانجۇچە لۇغەت»تىكى بايانلار دىن ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇرۇق- تۇغقانچىلىق ئاتالغۇلىرىغا نەزەر «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2010- يىل 4- سان ۋە 2011- يىللىق 1- سان؛
61. ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئېلىمىزدە تەتقىق قىلىنىش ئەھۋالىدىن قىسقىچە بايان «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2011- يىللىق 3- سان؛
62. ئۇيغۇر تىلى تەرەققىيات تارىخىنىڭ دەۋرلەرگە بۆلۈنۈشى توغرىسىدا «تىل ۋە تەرجىمە» 2011- يىل 4- سان؛
63. «ئورقۇن» سۆزىنىڭ تەلەپپۇزى ھەققىدە «شىنجاڭ تەزكىرىچىلىكى» 2011- يىل 4- سان؛
64. ئوسمانجان ساۋۇت شېئىرلىرىنىڭ تىل ئالاھىدىلىكى «تارىم» 2012- يىل 6- سان»
65. «ئۇزلاتنامە»دىكى ئەجداد (ئابا) ئاتالغۇلىرىنىڭ سۆز ياساش شەكىللىرى (ئىمامھەسەن ياقۇبى بىلەن ھەمشېرىك) «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2013- يىللىق 3- سان؛
66. يەنە ئۇيغۇر تىلىدىكى جۇپ سۆزلەر ھەققىدە «تىل ۋە تەرجىمە» (مۇھەممەتئېلى بىلەن ھەمشېرىك) «تىل ۋە تەرجىمە» 2013- يىللىق 1- سان؛
67. تىل تەتقىقاتىغا سېلىنغان كۆۋرۈك — پەرھاد جىلاننىڭ تەرجىمە ئەمگىكى ھەققىدە» «ئاسىيا كىندىكى» 2013- يىل 8- ماي؛
68. «ئابۇشقا» لۇغىتىنىڭ يېڭى نەشرى ھەققىدە (مەقسۇت سېلىم بىلەن ھەمشېرىك) «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر مۇنبىرى» 2013- يىل 4- سان
69. «دىۋانۇ لۇغاتىت تۈرك»تىكى بايانلاردىن تىلىمىزدىكى بىرقانچە سۆزنىڭ ئېتىمولوگىيەسىگە نەزەر (ئەھمەد تۇرسۇن بىلەن ھەمشېرىك) «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر مۇنبىرى» 2014- يىل 1- سان؛
70. ئاراتۈرك ئۇيغۇرلىرىنىڭ تىل ئالاھىدىلىكى «شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى» 2014- يىل 3- سان؛
71. سۆزلەش سەنئىتى ۋە گەپدانلىق «شىنجاڭ گېزىتى» 2014- يىل 21- نويابىر؛
72. تۆت چالغۇ ئەسۋابىنىڭ تىلىمىزدىكى ئاتىلىشى توغرىسىدا (قاسىمجان ئەھمىدى بىلەن ھەمشېرىك) «ئاسىيا كىندىكى» گېزىتى 2014- يىل 26- نۇيابىر
http://www.xjass.com 2011年05月26日 11:05:08 新疆哲学社会科学网
海拉提•阿不都热合曼，男，维吾尔族，副研究员，中共党员，大学本科学历。1966年9月21日生，新疆博乐人。1975年至1985年在原博州“五•七”小学、原博州第一中学(今博乐市第7中学)读书，1985年至1990年在原中央民族学院（今中央民族大学）民语系维吾尔语言文学专业读书，1990年大学毕业后被分配到新疆社会科学院语言研究所从事维吾尔语言研究工作。文学学士学位。
研究方向：现代维吾尔语、语言与文化、双语教育、古代维语。
1992年9月被聘为研究实习员，1995年11月被聘为助理研究员，2002年11月被聘为副研究员。自参加工作以来参加国家项目1项，自治区项目3项，院级项目3项，主持院级项目1项；各类刊物上发表50余篇论文文章。每年年终考核中被评为“合格”，其中1996、1997、1998、1999、2003年度考核中被评为“优秀”；2000、2004年被评为“优秀共产党员”；2002年5月被评为“民族团结先进个人”；2002年自治区党委宣传部举办的《公民道德建设实施纲要》智力竞赛活动中获得了自治区三等奖；2005年乌鲁木齐市文联、“天尔塔格“杂志社举办的诗歌、有关诗歌的论文竞赛中获得了“阿克尤利“杯奖。
1997年2月加入中国共产党，至今任党支部宣传、组织委员。2005年6月起任新疆社会科学院语言研究所副所长职务。
2001年9月起中国突厥语研究会会员，2001年10月起中国维吾尔历史文化研究会会员，2002年9月起新疆作家协会会员。
ئىشلىگەن تېمىلار:
رىياسەتچىلىك قىلغان تېمىلار:
1. «ئۇيغۇر ئەدەبىي ئەسەرلىرىنىڭ تىل ئالاھىدىلىكى» ئاكادېمىيە دەرىجىلىك، 2004- يىل؛ 120 مىڭ خەت؛
2. «ئۇيغۇر تىلىنىڭ تەرەققىيات تارىخى» دۆلەت دەرىجىلىك. 2010-2013؛ 2014- يىلى تاماملاندى، 350 مىڭ خەتلىك؛
قاتناشقان تېمىلار:
1. «تۈركىي تىللار دىۋانى ئىندېكسى» ئاكادېمىيە دەرىجىلىك، 1992-2008؛
2. «چەت تىللارنىڭ ئۇيغۇر تىلىغۈا تەسىر كۆرسىتىش جەريانلىرى» ئاكادېمىيە دەرىجىلىك، تېما گۇرۇپپىسىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى، 2001- يىلى، 100 مىڭ خەت؛
3. «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىنىڭ دىيالېكت- شېۋىلىرى تەتقىقاتى» ئاپتونوم رايون دەرىجىلىك، 2005- يىل، 300 مىڭ خەت.
4. «ئۇيغۇر تىل- يېزىقىنىڭ قوللىنىلىشى ۋە ئۇيغۇرلارنىڭ تەرەققىياتى» دۆلەت دەرىجىلىك، 2007- يىل، 200 مىڭ خەت؛
5. «ئورقۇن- يېنىسەي ئابىدىلىرىنىڭ تىلى» 2007- 2010- يىل، ئاپتونوم رايون دەرىجىلىك؛ 300 مىڭ خەت؛
6. «ئورقۇن- يېنىسەي ئابىدىلىرىنىڭ تىلى» 2009- 2010- يىل، دۆلەت دەرىجىلىك؛ 300 مىڭ خەت؛
مەخسۇس ئەسەرلەر:
1. «تىل- يېزىق، مەدەنىيەت جاۋاھىرلىرى» شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى، 2001- يىل نەشرى؛
2. «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىنىڭ دىيالېكىت- شېۋىلىرى لۇغىتى»، مۇئاۋىن باش تۈزگۈچى، مىللەتلەر نەشرىياتى، 2007- يىل نەشرى؛
3. «تۈركىي تىللار دىۋانى» شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى، 2008- يىل نەشرى؛
4. «ئۇيغۇر تىل- يېزىقىنىڭ 30 يىلى» نەشرگە تەييارلىغۇچى، مىللەتلەر نەشرىياتى، 2008- يىل نەشرى؛
تەرجىمە ئەسەرلىرى:
1. «ئوتتۇرا ئاسىيا تارىخى» (2) (كوللېكتىپ تەرجىمە) شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى، 19987- يىل نەشرى؛
2. «شىنجاڭنىڭ يەرلىك تارىخى ئوقۇشلۇقى» (كوللېكتىپ تەرجىمە)، شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى، 1998- يىل نەشرى؛
3. «ئوتتۇرا ئاسىيا ئومۇمىي تارىخى»(2)، (كوللېكتىپ تەرجىمە)، شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى، 2011- يىل نەشرى؛
4. «سەككىز شەرەپ، سەككىز نومۇس قارىشى» (كوللېكتىپ تەرجىمە)، شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى، 2009- يىل نەشرى؛
5. «ئىلمىي تەرەققىياتقا قەدەم قويغان تۇنجى يىل»، (كوللېكتىپ تەرجىمە)، شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى، 2011- يىل نەشرى؛
6. «ئوتخور جەمەت» (رومەن، ئاپتورى: مويەن)، قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتى، 2013- يىل نەشرى؛
7. «مەدەنىيلىك» (كوللېكتىپ تەرجىمە)، شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى، 2014- يىل نەشرى؛
8. «ئەلىيۇلئەلانىڭ ئەلچىلىكى» (رومان، ئاپتورى: يې گۇاڭچىن)، قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتى، 2014- يىل نەشرى.
9. ئۇندىن باشقا 40 پارچىدىن ئارتۇق تارىخ، ئىقتىساد، جەم.ىيەتشۇناسلىق، مىللەتشۇناسلىق، تىلشۇناسلىق قاتارلىق ساھەلەرگە چېتىشلىق ئىلمىي ماقالىنى خەنزۇ ۋە قازاق تىللىرىدىن تەرجىمە قىلىپ ھەرقايسى ئىلمىي ژۇرناللاردا ئېلان قىلغان.
10. تەرجىمە قىلغان كىنو، تېلېۋىزىيە تىياتىرلىرى 100 قىسىمدىن ئارتۇق، ئاساسلىقلىرىدىن «قاتتىق تە|گكەن شاپىلاق»، «ما دا شۈەي»، «كېلىن»، «سۆيۈملۈكۈم، خەير- خوش»، «سوۋۇمىغان قان»، «تارىخ ئاسمىنىدا»، «تېۋىپ سۇڭ ليەنشېڭ»، «93- قېتىملىق ئايرۇپىلان»، «بوئېننىڭ سالاھىيىتى»، «راست- يالغان ساقچى»، «كىچىك تارزان»... قاتارلىقلار بار.
一，课题
1、主持课题
1〉《维吾尔文学作品的语言特点》院级课题，2004年已鉴定，共：12万字；
2〉《维吾尔语发展史》国家社科基金2010-2012年度项目，正在进行，约25万字。
2、参加课题
1〉《突厥语大辞典索引》所级课题，1992年至1995年，已鉴定，2007年新疆人民出版社出版，编者，共：65万字；
2〉《外来语对现代维吾尔文学语言产生的影响过程》院级课题，课题组副组长，2001年已鉴定，共：8万字，本人承担2.5万字；
3〉《现代维吾尔语方言词汇研究》自治区级课题2005年已鉴定，约：30万字；
4〉《维吾尔语言文字应用与维吾尔民族发展》国家级子课题，2007年6月鉴定，共：20万字。本人承担第3、5章，3万字；
5〉《鄂尔浑-叶尼塞碑铭语言研究》2009-2010年度国家社科基金项目。本人承担《磨延啜碑》和《铁尔痕碑》的释义, 待鉴定；
6〉《鄂尔浑-叶尼塞碑铭语言研究》2007-2011年度自治区特别项目。本人承担《磨延啜碑》和《铁尔痕碑》的释义，待鉴定。
二、专著
1〉《语言文字文化精粹》新疆人民出版社出版，2001年，共：13万字
2〉《现代维吾尔语方言词汇词典》副主编，2007年，民族出版社出版，共：20万字；
3〉《突厥语大辞典》（珍藏本）2008年，新疆人民出版社出版，编者，共：1百万字；
4〉《新疆语言研究30年论文精选》（论文集）主编，2008年，民族出版社，共：20万字。
三、译著
1〉《中亚史纲》（Ⅱ）（集体译着），新疆人民出版社出版1998年1月，共：35万字，第三译者，本人承担：6万字；
2〉《新疆地方史简史读本》（集体译著），新疆人民出版社出版，1998年2月，共：25万字，本人承担4.5万字；
3〉《中亚通史》（近代史Ⅱ）（集体译著）新疆人民出版社，2011年4月，第一译者，共：48.7万字，本人承担27万字的翻译和全书审稿；
4〉《宗教的历史》（独立译著）新疆美术图片出版社2011年8月，共：12万字。
5> 《食草家族》（独立译著，莫言的长篇小说）新疆人民出版总社、喀什维吾尔文出版社，2013年9月，36万字
四、论文
1〉《维吾尔语中的周日名称》《语言与翻译》1989年第6期，0.1万字；
2〉《试论维吾尔语中的جۈملىدىن 一词》《语言与翻译》1991年第1期.0.2万字；
3〉《象格式的带〈-ghu〉动名词的一些看法》《语言与翻译》1991年第6期，0.35万字；
4〉《维吾尔语中的单数化和复数化现象》《语言与翻译》1993年第2期，0.2万字；
5〉《青年、时代、理想》喀什维文出版社出版的《文化之友》丛书1992年（总第8期），0.5万字；
6〉《维吾尔语中的“西瓜”与“药嗓子”名称》《新疆社会科学》1995年第3期，0.35万字；
7〉《语言研究的现状与未来》《语言与翻译》1995年第5期，0.5万字；
8〉《救护〈残废〉文字》《工人时报》1995年11月21日，0.2万字；
9〉《要为规范维吾尔语而努力》《语言与翻译》1996年第2期，0.35万字；
11〉《出版刊物上的名词术语有待规范》《语言与翻译》1996年第3期，0.4万字；
12〉《浅谈报纸上出现的几个错译语词》《语言与翻译》1996年第5期，0.25万字；
13〉《论“突厥语大词典”中的有关动物的感叹词》《新疆社会科学》1996年第3期，0.5万字；
14〉《对该刊物的编辑、校对工作的几个意见》《新疆工运》1996年第6期，0.35万字，此文被评为该刊1996年度优秀论文。
15〉《论“突厥语大词典”中的植物名称》《新疆社会科学》1997年第2期，0.7万字；
16〉《奥修与他的“到达真爱的旅程”一书》《新疆图书馆》1997年第1-2期，0.6万字；
17〉《如何交纳工会会费》《新疆工运》1997年第5期，0.15万字；
18〉《要规范维吾尔语中的一些术语的意见》喀什维文出版社出版的《文化之友》丛书1997年（总第11期），0.5万字；
19〉《浅谈“突厥语大辞典索引”》《新疆图书馆》1997年第3-4期，0.45万字；
20〉《关于“回鹘文社会经济文书研究”一书》《图书论坛》1998年第1期，0.6万字；
21〉《试论电视译制片存在的弊病》《语言与翻译》1998年第2期，0.4万字；
22〉《浅谈“晚报”和“时报”的唯一之我见》《语言与翻译》1998年第3期，0.25万字；
23〉《维吾尔古代歌舞艺术和“突厥语大词典”中的有关艺术的叙述》《喀什师范学院学报》1998年第4期，0.7万字；
24〉《维吾尔语言文字所面临的危机》《新疆社会科学》1999年第3期，0.5万字；
25〉《从“钱币”到“马赫穆德•喀什噶里”》（与帕尔哈提•吉兰座谈记录）《新疆工运》1999年第4-5期，0.9万字；
26〉《配音演员应善于正音法》《新疆广播电视报》1999年11月30日，0.3万字；
27〉《21世纪与图书》《图书论坛》1999年第1-2期，0.3万字；
28〉《读物与编辑的职责》《图书论坛》1999年第3-4期，0.3万字；
29〉《新世纪与青年人》《新疆青年》2000年第1期，0.3万字；
30〉《目前职称改革中存在的一些问题》《新疆青年》2000年第3期，0.25万字；
31〉《贫穷是可耻的》《新疆青年》2000年第4期，0.3万字；
32〉《论“突厥语大词典”中的动物名称》和马合木提合作，《中国维吾尔历史文化研究论从》2001年（总）第2期，1.5万字；
33〉《脱贫问题是长期的性的题目》《民族团结》2000年第4期，0.52万字；
34〉《维吾尔民歌“肉孜兰”的创作背景》和木拉提合作，《新疆艺术》2000年第3期，0.6万字；
35〉《论“突厥语大词典”中有关医学的记述》《布拉克》（源泉）2001年第1期，0.9万字；
36〉《诗集“深夜的脚声”的语言特点》《塔里木》2001年第9期，0.9万字；
37〉《科研人员的作用何处》《新疆青年》2001年第9期，0.25万字；
38〉《贫穷的根源就是懒汉》《中学生写作指南》新疆人民出版社2001年5月出版，0.4万字；
39〉《20世纪60-70年代汉语对现代维吾尔语的影响〉和吐尔尼沙合作，《语言与翻译》2002年第3期，0.5万字；
40〉《20世纪80-90 年代外语对现代维吾尔语的影响》《新疆社会科学》2002年第2期，1.03万字；
41〉《永远的丰碑——怀念语言学家土尔逊•阿尤普》《新疆教育报》2003年8月22日，0.5万字；
42〉《试谈演讲语言》《新疆教育报》2003年12月9日，0.25万字；
43〉《方言是丰富文学语言的源泉》《新疆社会科学》2003年第1期，0.7万字；
44〉《论维吾尔语语音换位现象》《新疆社会科学》2003年第3期，1.0万字
45〉《儿童的演讲语言》《语言与翻译》2004年第1期，0.45万字；
46〉《论培育“双语”和“多语“种人才的重要性及其存在的问题》《新疆社会科学》2004年第1期，1.0万字；
47〉《乌斯满江•萨乌提诗歌的语言特点》《天尔塔格》2004年第2期，1.4万字，此文2005年获得该刊举办的“阿克尤利杯”奖。
48〉《文学作品语言中所存在的问题》《语言与翻译》2005年第1期，1.2万字；
49〉《“突厥语大词典”中有关动物的词汇》《新疆社会科学信息》（汉文）2005年第1期，1.4万字；
50〉《现代维吾尔语标点符号及其用法》《新疆社会科学》2006年第3期，1.35万字。
51〉《诗歌与预言》《亚洲中心时报》2007年2月15日，0.3万字
52〉《现代经济社会发展与少数民族语言文字的关系》《新疆社会科学》2007年第2期，1.35万字。
53〉《目录学与“维吾尔文作品目录”的意义》《新疆社会科学》（维文）2007年第4期，1.2万字。
54〉《论现代维吾尔语中的手工专业词汇》《语言与翻译》2007年第4期，1.2万字；
55〉《维吾尔族学习和使用双语和多语的传统》（新疆社会科学）2008年第1期，2.25万字；
56〉《新疆的民族文献及其建设》《新疆社会科学信息》（汉文）2008年第2期，0.7万字
57．《新疆的民族文献及其建设》《源泉（布拉克）》（维文）2009年第 1 期，1.2万字；
58．《维吾尔语“说唱”（RAP）的创作及其歌词特点》《新疆艺术》 2009年第4期，1.3万字；
59．《维吾尔语研究概况》《新疆社会科学》2009年第2期，1.05万字；
60．《米尔苏里唐先生与〈突厥语大辞典〉》《语言与翻译》2010年第1期，1.05万字。
61.《从“五体清文鉴”看现代维吾尔语中的亲属称谓》（上）《新疆社会科学》2010年第4期，1.2万字；
62. 《从“五体清文鉴”看现代维吾尔语中的亲属称谓》（下）《新疆社会科学》2011年第1期，1.2万字。
62.《维吾尔语在国内研究概况》，《新疆社会科学》（维吾尔文版）2011年第3期，114—120页，1.05万字；
63. 《论维吾尔语言发展史时代划分》，《语言与翻译》（维吾尔文版）2011年第4期，5—12页，1.05万字。
63“〈uzlatname（家谱）〉手抄本里面上辈亲属称谓的构词形式” /论文、合作/《新疆社会科学》（维文）2013年第1期，1.65万字；
64“再浅析现代维吾尔语的对偶词”/论文、合作/《语言与翻译》（维文）2013年第2期，0.5万字；
65《语言研究事业的“桥梁” ——帕尔哈提•吉兰的翻译作品》 /文章/ 《亚洲中心时报》（维文）2013年5月8 日， 0.6万字；
66“关于〈aboxka〉词典的新版”/论文、合作/《新疆社科论坛》（维文）2013年第4期，0.75万字。
五、译文
1〉《以市场为导向，积极调整农业种植物结构》（汉译维）和热西旦、迪拉热合译，《新疆社会科学》1994年第3期，1.0万字；
2〉《古代维吾尔族时间医学的文化透视》（汉译维）《新疆社会科学》1994年第3期，0.8万字；
3〉《论新疆地名传说的特点、分类和体裁》（汉译维）和艾比不拉合译，《新疆社会科学》1994年第4期，1.0万字；
4〉《对“摩尼教到明教”一书评》（汉译维）《新疆社会科学》1995年第1期，0.4万字；
5〉《伊斯兰教对中亚的影响》（汉译维）《中亚研究》1994年第1-2期，0.5万字；
6〉《告别时现出你的风采》（汉译维）《新疆工运》1996年第2期，0.6万字；
7〉《我国古代北方民族名城的对音问题》（哈译维）《新疆社会科学》1998年第1期，0.4万字；
8〉《突厥语对斯拉夫语言的影响》（哈译维）《新疆社会科学》2000年第1期，1.17万字；
9〉《论匈奴语》（哈译维）《新疆社会科学》2000年第2期，3.0万字；
10〉《实施西部大开发战略，加快新疆大开发步伐》（汉译维）和米里古丽合译，《新疆社会科学》2000年第2期，1.8万字；
11〉《艾斯海提主席在贾合甫学术研讨会上的讲话》（哈译维）《新疆社会科学》2005年第4期，
12〉《让生命在历史研究和文学创作中闪光》（汉，哈译维）《新疆社会科学》2007年第2期，0.5万字
13〉《亨廷屯的世界》（汉译维）《新疆社会科学》（维文版）2006年第3期，1.65万字。
14〉《维护新疆的民族团结和社会稳定的几点意见》（汉译维）《新疆社会科学》（维文版）2009年第3期，1.2万字；
15〉《尊敬的两位导师》（哈译维）《新疆社会科学》（维文版）2009年第4期，1.5万字；
16〉《民族团结是各族人民的生命线》（汉译维）《新疆社会科学》（维文版）2009年第4期，0.4万字；
17〉《2009—2010年：新疆的经济社会形势分析与预测》（汉译维）《新疆社会科学》（维文版）2010年第1期，1.05万字。
18、《中国农村的扶贫开发 —— 回顾与展望》（汉译维）《新疆社会科学》（维文版）2010年第2期，1.5万字。
19、《狠抓重点项目建设，努力推进新疆的跨越式发展和长治久安》《新疆社会科学》（维文版）2010年第3期，2.4万字。
20、《尊敬的两位导师》（哈译维）《新疆历史资料》（维文版）2010年总第144期，2.5万字；
22、《经济学基本问题和当今经济学思想的发展体系 —— 三大经济学形态的思想本质和互相关系》《新疆社会科学》（维文版）2010年第4期，2.4万字。
23、《中国人类学的学术自觉语全球意识》（汉译维）《新疆社会科学》（维文版）2011年第1期，1.5万字。
24、《努力实现经济社会又快又好发展》《新疆社会科学》（维文版）2011年第2期，2.5万字。
25《新疆：科学跨越第一年》（集体译著）新疆人民出版社2011年10月出版，共30万字，承担：5万字的翻译，全书翻译定稿；
26《中国人类学的学术自觉和全球意识》，（译文）《新疆社会科学》（维吾尔文版）2011年第1期，1—10页，1.5万字；
27《积极实现经济社会又好又快发展》，（译文）《新疆社会科学》（维吾尔文版）2011年第2期，1—13页，1.9万字；
28《关于在和谐社会构建中发挥宗教积极作用的思考》（译文）《新疆社会科学》（维吾尔文版）2011年第3期，1—12页，1.8万字；
29《积极妥善推进大部门制改革》，（译文）《新疆社会科学》（维吾尔文版）2011年第4期，1—7页，1.05万字；
30《城市文化与地域文化》（译文）《新疆社会科学》（维吾尔文版）2011年第4期，8—14页，1.05万字；
31《关于少数民族文化体制改革的若干思考》（译文）《新疆社会科学》（维吾尔文版）2011年第4期，14—20页，1.05万字。
32《食草家族》/译著、长篇小说/作者：莫言，喀什维吾尔文出版社2013年9月出版，36万字；
33《哈萨克斯坦总统纳扎尔巴耶夫的2004年中国之行》 /译文/作者：贾合甫•米尔扎汗《新疆历史资料》总第55期，2013年1月出版，2.1万字。
六、译制片
1〉《爱的线途》(汉译维)（美国故事片）新疆电视台，2004年；
2〉《博恩的身份》（汉译维）（美国故事片）新疆电视台，2004年
3〉《怪物公司》（美国动画片）新疆电视台2004年；
4〉《美女与野兽》（美国动画片）新疆电视台2004年
5〉《木偶奇游记》（美国动画片）新疆电视台2005年
6〉《小泰山》（美国动画片）新疆电视台2005年
7〉《耳光响亮》(汉译维)（20集电视连续剧）新疆电视台，2005年；
8〉《宋连生坐堂》（汉译维）（32集电视连续剧，后5集）新疆电视台，2006年；
9〉《马大帅》（第一部，27集电视连续剧）（汉译维）新疆电视台，2006年；
10〉《媳妇》（30集电视连续剧）（汉译维）新疆电视台，2007年；
11〉《历史的天空》（32集电视连续剧 11-16，23-32集）（汉译维）新疆电视台，2008年。
12〉《我爱你，再见》（20集电视连续）（汉译维）新疆电视台，2009年；
13〉《血未冷》（20集电视连续）（汉译维）新疆电视台，2009年
14〉《93号航班》 （美国故事片）（汉译维）新疆电视台，2009年
15〉《真假警司》 （印度故事片）新疆电视台，2009年
16〉《猜猜谁来吃晚餐》（美国故事片）（汉译维）新疆电视台，2009年
17〉《夺爱记》（美国故事片）（汉译维）新疆电视台，2009年
ئەسكەرتىش: مەنبە خەلق تورى دەپ ئەسكەرتىلگەن مەزمۇنلارنىڭ ھەممىسى خەلق تورىغا تەۋە مەزمۇنلار بولۇپ، كۆچۈرمەكچى بولسىڭىز مەنبەنى ئېنىق ئەسكەرتىڭ
خەلق تورى ئۇيغۇرچە ئۈندىدار سۇپىمىزنى قوشۇۋېلىپ، ئەڭ نوپۇزلۇق خەۋەرلەردىن خەۋەردار بولۇڭ
مەسئۇل مۇھەررىر : ئالىم راخمان
${KEYWORD}
ئالاقىدار خەۋەرلەر
باش بەت قىلىڭ
بەت ساقلاڭ ئالاقىلىشىڭ بىز 
