تۇرپان كارىز شادلىق باغچىسى تۇرپان شەھىرىگە جايلاشقان، دۆلەت 312-تاش يولىنىڭ جەنۇبىغا ئىككى كىلومېتىر كېلىدىغان بولۇپ، يېمەك ـ ئىچمەك، تۇرالغۇ، ساياھەت، مال سېتىۋېلىشلار بىر گەۋدىلەشكەن ساياھەت ئورنى، كارىز سەددىچىن سېپىلى، دايۈنخې قانىلى بىلەن تەڭ ئورۇنغا قويۇلۇپ تەرىپلىنىدىغان ئىنسانىيەت مەدەنىيىتىدىكى ئۈچ چوڭ قۇرۇلۇشنىڭ بىرى شۇنداقلا تۇرپاننىڭ ئانا دەرياسى، ئوت يۇرتىنىڭ ھاياتلىق مەنبەسى. كارىز سۆزى يەر ئاستى سۈيى دېگەن مەنىدە بولۇپ كارىز قەدىمكى ئەمگەكچان تۇرپان خەلقىنىڭ ئەقىل پاراسىتىنىڭ جەۋھىرى.
ئەڭ ئۇزۇن كارىز خەن سۇلالىسى دەۋرىدە قېزىلىشقا باشلانغان بولۇپ، ئاساسلىقى تۇرپان، قومۇل، مورى قاتارلىق جايلارغا جايلاشقان، ئومۇمىي ئۇزۇنلۇقى 3000 كىلومېتىردىن ئارتۇق بولۇپ، «يەر ئاستىدىكى سەددىچىن»، دەپ ئاتالغان. ئەگەر كارىزلارنىڭ ئومۇمىي ئوزۇنلۇقىنى يىغىپ ھېساپلايدىغان بولساق 5 مىڭ كىلومېتىرغا يېتىدۇ.