خوتەن كاۋىپى(1)

2013.05.22 16:54 مەنبە: شىنجاڭ گېزىتى

پرىنتېرلاش

خەت چوڭ-كىچىكلىكى

　　خوتەنگە كەلگەنلەر خوتەننىڭ كاۋىپىنى يېمىسە خوتەنگە كەلگەندەك بولمايدۇ، كاۋاپ-خوتەنلىكلەرنىڭ نام كارتوچكىسى دىيىش ھەرگىزمۇ مۇبالىغە ئەمەس.

　　«كاۋاپ كەلدى!» دېگەن ئۈنلۈك ئاۋاز بىلەن تەڭ ئەمدىلا تونۇردىن ئېلىنغان پۈتۈن قوي كاۋىپى مېھمانلار ئالدىغا ئېلىپ چىقىلىدۇ- دە، كاۋاپنىڭ مەززىلىك ھىدى دىماقلارغا گۈپپىدە ئۇرۇلىدۇ. سارغىيىپ، يۇمشاق پىشقان قوي گۆشى كاۋىپى نەپسىڭىزنى تاقىلدىتىپ، سىزنى تېتىپ بېقىشقا ئالدىرىتىدۇ. كاۋاپنىڭ تېشى چۈرۈك، ئىچى يۇمشاق بولۇپ، تەمى ئۇزاققىچە ئېغىزىڭىزدا قالىدۇ.

　　خوتەنگە كېلىپ بىپايان قۇم بارخانلىرىغا نەزەر سېلىپ، ئالتۇن رەڭ توغراقلاردىن ھوزۇر ئالغاچ، كاۋاپقا ئېغىز تەگسىڭىز، ئۆزىڭىزدە ئەزەلدىن بولۇپ باقمىغان بىر خىل تۇيغۇنى سېزىسىز، خوتەن كاۋىپى كىشىگە ھەقىقىي تەبىئىيلىككە قايتقاندەك تۇيغۇ بېرىدۇ.ھەممە جاينىڭ ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىكى بولىدۇ. نەچچە مىڭ يىللاردىن بۇيان، خوتەندىن ئىبارەت بۇ ئالاھىدە تۇپراقتا ئۆزگىچە ئىتنوگرافىك مەنزىرە ۋە يېمەك-ئىچمەك مەدەنىيىتى شەكىللەنگەن، بۇ، تا ھازىرغىچە ساقلىنىپ كەلمەكتە.

　　▲ كاۋاپ ئۆتكۈزۈلگەن يۇلغۇن زىخىنى چوغقا قاقلىغاندا چىققان پۇراقتىن قەدىمكى كىشىلەرنىڭ تۇرمۇش پۇرىقىنى پۇرىغاندەك بولىسىز. قۇملۇقنىڭ ئىچكىرىسىدە «دەريا بويى» دەيدىغان بىر خىلۋەت يېزا بار، بۇ يېزىدا ئەنئەنىۋى ئۆرپ-ئادەتلەر ھازىرغىچە ساقلىنىپ كەلمەكتە. بۇ يېزىدىكى كىشىلەرنىڭ ئاق كۆڭۈللىكى سىزگە سەمىمىيلىكنىڭ قانداق بولىدىغانلىقىنى ھەقىقىي ھېس قىلدۇرىدۇ، مەيلى بۇ يېزىغا تۇيۇقسىز كېلىڭ ياكى ئالدىراش كېتىدىغان بولۇپ قېلىڭ، يېزىدىكى كىشىلەر سىزنى ھېيت بولغاندەك قىزغىن كەيپىياتتا كۈتۈۋالىدۇ، سىزنى قوي سويۇپ مېھمان قىلىدۇ، ئادەتتە ئۆزلىرى يېيىشكە كۆزى قىيمىغان نەرسىلەرنى سىزنىڭ ئالدىڭىزغا ئېلىپ چىقىدۇ. ئۇلارنىڭ ئىخلاسمەن قەلبى سىزنى ھاياجانغا سالماي قالمايدۇ. ئۇلار يەنە سىزگە قېرىن كاۋىپى دەيدىغان مەززىلىك غىزانى تەييارلايدۇ. قېرىن كاۋىپى قوينىڭ قېرىنى پاكىزە يۇيۇلغاندىن كېيىن، پارچىلانغان گۆشكە پىياز، تۇز ۋە دورا - دەرمەكلەر ئارىلاشتۇرۇلۇپ، قېرىننىڭ ئىچىگە سېلىنىپ، ئېغىزى ھىم تىكىلىپ، يۇلغۇن، توغراق ئوتۇنلىرىنىڭ كۆيدۈرۈلۈشىدىن ھاسىل بولغان چوغقا كۆمۈپ پىشۇرىلىدىغان كاۋاپ. ئېيتىشلارغا قارىغاندا، ئىچكىرىدىكى بەزى خوجايىنلار بۇ يەرگە كېلىپ، بۇ يەرنىڭ كۆپكۆك ئاسمىنى، ئاپئاق بۇلۇتلىرىدىن ھوزۇر ئېلىپ، بارلىق دىلخەستىكىللىرىنى ئۇنتۇغان، بۇ يەردىكى خەلقنىڭ ئاقكۆڭۈللىكى، سەمىمىيىتى ئۇلاردا ئۇنتۇلغۇسىز ئەسلىمىلەرنى قالدۇرغان.

【1】【2】

مەسئۇل مۇھەررىر : قەدىرىيە